De boomkikker is een kleine grasgroene kikker met zuignapjes aan het einde van vingers en tenen, waardoor hij goed kan klimmen. Tussen de groene rug en lichte buik bevindt zich, op de flanken, een bruinzwarte band. Het heeft een relatief gladde huid zonder wratten, zoals padden hebben, of langwerpige klierlijsten op de rug zoals veel andere kikkers hebben. Mannetjes hebben een hele grote kwaakblaas onder de kin, die alleen zichtbaar is als er gekwaakt wordt. De lichaamslengte is ongeveer 4 tot 5 centimeter. En als laatste weetje: jonge boomkikkers hebben hetzelfde uiterlijk als volwassen dieren.

In het zuiden van Enschede zijn er verschillende wateren waar boomkikkers zich ophouden. Tot 1990 ging het erg slecht met de boomkikker, maar gelukkig is de Nederlandse populatie sindsdien toegenomen. Dit komt door de uitvoering van natuurontwikkelingsmaatregelen, zoals het herstel of de aanleg van poelen en verbetering van het landhabitat.

De spreker voor vanavond is Erik Rolevink. Een man die sinds mensenheugenis bezig is met natuur. Vanzelfsprekend is Erik ook betrokken bij de boomkikker in en om Enschede. Er is waarschijnlijk geen poel hier in de regio waar Erik niet met zijn laarzen in is geweest om te speuren naar boomkikkers. Wil je meer weten over de boomkikker, kom dan naar De MuseumFabriek op dinsdag 1 april 2025.

PS: Neem ook jouw insectenfoto’s mee voor het geval hiervoor tijd is.

🎨 Cultural

KNNV Enschede

De museum fabriek

Boomkikkers in de MuseumFabriek

Ook in 2025 is er een Week van de Biodiversiteit! Deze vindt plaats van zaterdag 17 mei tot en met zondag 25 mei, en wij willen gelijk op de eerste dag aan de slag. Wij gaan op zoek naar een bijzondere libel, de beekrombout. Deze libel is een prachtverschijning die vroeg in het jaar actief is, zo van eind april tot eind juli. De eitjes worden op het wateroppervlak afgezet en het uitsluipen vindt plaats vanaf eind april tot begin juni, met een piek in midden mei. Juist wanneer op zoek gaan naar deze beauty.

Wist je trouwens dat de larven meestal drie keer, soms twee of vier keer, overwinteren. Reken maar uit hoe oud de beekrombout is op het moment dat je hem ziet vliegen.

Ook interessant: de poten zijn vrijwel geheel zwart, een kenmerk dat goed te gebruiken is bij de determinatie. Dit is goed te zien in de foto’s in de header.

Dit is een klein beetje achtergrond over het diertje die wij op 17 mei willen vinden. Vanzelfsprekend zullen wij ook op zoek gaan naar andere dieren en laten we een mooie plant zeker niet onbesproken. Gaan jullie mee naar de Buurserbeek?

Wil jij erbij zijn? Zie hieronder voor de relevante informatie.

Datum: 17 mei 2025

Starttijd: 10.00 uur

Eindtijd: 12.00 uur

Kosten: Vrienden van DMF/RMT  gratis; KNNV-leden: Gratis; Niet- leden €5,-

Ondergrond: Dit zullen hoofdzakelijk onverharde paden zijn.

Startpunt: Stendermolenweg, Haaksbergen. Parkeren: Vlak over de brug komende vanuit Captain Jack.  
GPS: 52.151405,6.818332 https://maps.app.goo.gl/RFtrw7BkdjBPXj1P9

Vrienden van DMF/RMT dienen hun lidmaatschapskaart mee te nemen.

Telefoon: (gedurende dag van de excursie): 06-25 43 00 75

Meer informatie: https://enschede.knnv.nl

🏀 Active

Beekrombout – Buurserbeek

Lopend door het Ledeboerpark in de winter zou je kunnen denken dat er niets te beleven valt. Niets is minder waar. Een optie is het bestuderen van winterknoppen op struiken en bomen. Welke kleur heeft de knop: Is deze plakkerig? Staan de knoppen tegenover elkaar, en hoe zit het met stekels. Deze kenmerken zijn in de winter veel beter zichtbaar dan in de zomer, wanneer de boom volop in blad staat.

Een boom kun je determineren aan de hand van verschillende kenmerken, zoals bladeren, vruchten, bast en knoppen. Sta bijvoorbeeld eens stil bij een beuk in november. De bladeren van dit jaar zijn nog aanwezig, net als de nieuwe knoppen voor volgend jaar. Sommige knoppen zijn behaard en voorkomen te veel warmteverlies. Anderen zijn leerachtig en beperken de verdamping van vocht. Fascinerend!

Wil jij mee winterkenmerken kijken? Zie hieronder voor de relevante informatie.

Winterkenmerken Ledeboerpark

In 2007 verschenen de eerste buxusmotten in ons land en in de daarop volgende jaren breidde deze nachtvlinder zich razendsnel uit. Zijn er waarnemingen van deze nachtvlinder in Enschede geweest? Hiervoor zijn wij afhankelijk van onze specialisten, die hun nachtvlinderval opzetten, vooral omdat onze nachtvlindernacht in juli geen doorgang kon vinden vanwege ongeschikte weersomstandigheden.

Midden september organiseerden de Egelbescherming samen met de Zoogdiervereniging de jaarlijkse Egeltelling. Vlak hiervoor gaf onze penningmeester, Astrid Mos, een boeiende lezing over dit diertje. Zijn er leden van onze vereniging aan het tellen geslagen en hebben zij foto’s meegenomen?

Heb je interesse in het bovenstaande? Of mogelijk in planten, vleermuizen of andere natuur gerelateerde zaken, kom dan naar onze natuuravond. Na enkele korte mededelingen van het bestuur zullen wij snel doorgaan naar ons Natuurmoment. Wie wil hieraan invulling geven? Laat dit alsjeblieft weten aan één van de bestuursleden.

- Bestuur mededelingen (ongeveer 10 minuten)
- Natuurmoment (variabel van 15 – 45 minuten): Onbekend
- Kleine pauze
- Foto’s van leden bekijken en bespreken (resterende tijd).

Blijf foto’s meenemen op een USB stick of ergens in de Cloud! Wij zitten op de voor ons bekende zevende verdieping en hier gaan wij ons verdiepen in al het moois dat het natuur ons te bieden heeft. Ben jij erbij??

In verband met een drukke bezetting van de zevende verdieping wijken wij uit naar de woensdagavond!!!

Natuuravond – Insectenavond

In het voorjaar van 2021 hebben wij een 20-tal nestkasten tot onze beschikking gekregen (met dank aan Natuur en Vogelwerkgroep De Grutto). Deze inventariseren wij inmiddels 4 jaar en nu is het tijd voor het jaarlijks onderhoud. Schoonmaken, ervoor zorgen dat alle schroefjes goed zijn aangedraaid en eventueel verhangen. Want een goede nestkast is pas een goede nestkast als de locatie passend is bij de toekomstige bewoners.

Verdere wensen van vogels zijn rust, een vrije aanvliegroute en bescherming tegen wind, regen en zon, en dit is er voldoende op de Vlijertse Meden.

Bij verschillende controles is gebleken dat de kool- en pimpelmezen er driftig gebruik van maakten wat ons elke keer een fantastische verrassing opleverde als wij in een nestkast gingen gluren. Echter, er waren meer vogels die gebruik maakten van de kasten, zo kwamen we in het voorjaar ook de boomklever, spreeuw en zelfs een gekraagde roodstaart tegen. Ons geluk kende geen grenzen!!

Wat heb jij nodig?
Fototoestel, stevige schoenen (evt. laarzen), plamuurmes, handschoenen, Combinatietang en een kruiskopschroevendraaier. Voor koffie en thee wordt gezorgd.

Zin om mee te gaan? Meld je dan aan bij Kevin Collins (secretaris@enschede.knnv.nl).

Nestkasten Onderhoud – Vlijertse Meden

Herfst betekent Paddenstoelen

Als de bladeren beginnen te verkleuren, dan weet je dat de herfst is begonnen. Het is dan de ideale tijd om op zoek te gaan naar paddenstoelen! Paddenstoelen zijn er in allerlei vormen en maten en komen in veel bijzondere verschijningsvormen voor. Dit, gecombineerd met het feit dat ze allerlei belangrijke functies in de natuur vervullen, zorgt voor een boeiende excursie.

Daarnaast zijn paddenstoelen fascinerend vanwege de snelle groeiwijze (hoe komt dit?), hun grillige vormen en de variatie in kleuren. Dit heeft ertoe geleid dat paddenstoelen in het volksgeloof vaak werden geassocieerd met tovenarij. Zo kregen paddenstoelen namen als duivelsei, satansboleet en heksenboleet. Een heksenkring is een natuurlijk ontstane cirkel van paddenstoelen. Wij, bij de KNNV, zullen ons focussen op het ecologische vlak en de rol die zij spelen in ’t Stroink.

Ontdek de prachtige vormen en kleuren van de vrucht van de verschillende paddenstoelen en leer meer over de onzichtbare schimmelwereld die zich onder de grond afspeelt.

Tip: Om het maximale te halen uit deze verrassende excursie neem je een spiegeltje, paddenstoelenboek (indien je deze bezit) en een zaklampje mee. Gaan jullie mee?

Excursie Paddenstoelen Stroink

Tegen een voormalige shelter is met grond uit de omgeving een grote heuvel gemaakt. Vanaf het dak van de shelter ontvouwt zich de weidsheid van het gebied in volle omvang. Een ideaal punt om de natuur te bekijken. Vanaf de Spotters Hill is er ook zicht op de start- en landingsbaan van Technology Base Twente. Onderaan bij het hek is een groot insectenhotel aangelegd. Wij zullen er heen gaan om trekvogels te ontdekken.

Waarom nu trekvogels kijken?
De Nationale Vogeltrektelling is in het weekend van 5 oktober en wij hebben ervoor gekozen dit jaar er vol voor te gaan. Onze waarnemingen zullen meegenomen worden in het totaal aantal getelde trekkende vogels. Trekvogels herkennen is namelijk een kwestie van doen waardoor je silhouetten, geluiden en vlieggedrag leert herkennen. Ons bezoek aan de Spotters Hill belooft een boeiende ochtend te worden waarbij wij (het bestuur) veel mensen hopen te mogen ontmoeten.

Wil jij erbij zijn? Zie hieronder voor de relevante informatie.

Datum: 05 oktober 2024
Starttijd: 10.00 uur
Eindtijd: 12.00 uur
Kosten: Vrienden van DMF/RMT  gratis; KNNV-leden: Gratis; Niet- leden €5,-
Startpunt: Vliegveldweg 345, 7524 PT Enschede. GPS: 52.2641, 6.8970 Google Maps: https://maps.app.goo.gl/gAsXzBU9EhPjB75u8

Vrienden van DMF/RMT dienen hun lidmaatschapskaart mee te nemen.
Ondergrond: Dit zullen grotendeels onverharde paden zijn.
Telefoon (gedurende dag van de excursie): 06-25 43 00 75
Meer informatie: https://enschede.knnv.nl

Vogeltrek vanaf de Spotters Hill

In deze avond leren wij hoe Audacity, een gratis en open-source audio bewerkingssoftware, kan worden gebruikt om, vogelgeluidsopnamen te verwerken. We beginnen met een introductie van de interface van Audacity, waarbij de basis lay-out, tools en functies worden behandeld. Wij worden door het proces van het importeren van audiobestanden in Audacity geleid, waarbij het belang van het gebruik van hoogwaardige opnamen voor optimale resultaten wordt benadrukt. Wij starten met het vertrouwd worden met de visuele weergave van audiogolven en de basisbediening, zodat wij begrijpen hoe we door hun opnamen kunnen navigeren en specifieke stukken kunnen identificeren.

Het belangrijkste deel van de avond omvat het laten zien van belangrijke audiobewerkingstechnieken. Wij leren hoe we tools zoals ruisonderdrukking kunnen gebruiken om achtergrondgeluiden te minimaliseren, egalisatie om specifieke frequenties te verbeteren en versterking om het volume van de vogelgeluiden aan te passen. De les behandelt ook het gebruik van knip-, kopieer- en plakfuncties om opnamen te bewerken en samen te stellen. Door voorbeelden zien wij hoe je individuele vogelgeluiden kunt isoleren uit langere opnamen, en het opschonen van deze segmenten om de helderheid en kwaliteit te verbeteren. We demonstreren elke stap met voorbeelden.

Tot slot bespreken we de toepassing van deze vaardigheden in onderzoek en natuurbescherming. Mensen leren hoe verwerkte vogelgeluidsopnamen kunnen worden gebruikt om soorten te identificeren, vogelpopulaties te monitoren en gedragspatronen te bestuderen. Aan het einde van de avond hebben mensen een uitgebreid begrip van hoe ze Audacity kunnen gebruiken om vogelgeluidsopnamen te verwerken en hoe deze vaardigheden kunnen bijdragen aan vogelonderzoek en natuurbescherming.

We zullen ook enkele Apps bespreken die handig zijn voor het maken van opnames en het identificeren van vogels in het veld. De invulling van de avond is als volgt:

1.  Mededelingen vanuit het bestuur(ongeveer 10 minuten)
2.  Natuurmoment: Opnames bewerken met Wim Bakker
3.  Kleine pauze
4.  Foto’s van leden bekijken en bespreken (indien tijd over).

Wij zitten op de voor ons bekende zevende verdieping. Ben jij erbij??

**In verband met een drukke bezetting van de zevende verdieping wijken wij uit naar de woensdagavond!!!**

Eerste aankondiging lezing in de MuseumFabriek. Nadere info volgt…

Water – Lezing DMF

Ook dit jaar organiseert De Museumfabriek natuurlezingen samen met de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV). Deze Natuurlezing gaat over de noodzaak een klimaatrobuust landschap in te richten met de toenemende effecten van klimaatverandering.

In het verleden verstonden boeren de kunst om de gevolgen van weersextremen te temperen als geen ander: zij richtten een ‘stromend landschap’ in waar te veel of te weinig water over de seizoenen in evenwicht werd gebracht. Dit waren de zogenaamde vloeiweidensystemen. Twente was rijk aan deze boerenwaterwerken, maar de geschiedenis en dus ook het gebruik ervan is in afgelopen eeuw in de vergetelheid geraakt en veel landschapselementen zijn door ruilverkaveling c.q. landinrichting verloren gegaan. 

De toenmalige directeur van het Rijksmuseum Twente, Cornelis Hijszeler, was de eerste die in zestiger jaren van de vorige eeuw weer aandacht besteedde aan historische bevloeiingen in Twente. Langzaam krijgen we inmiddels ook de praktijk van de watertechnieken van toen weer in de vingers. Sinds 1999 zijn middeleeuwse vloeisystemen op landgoed Het Lankheet in Haaksbergen hersteld. Vanaf 2023 maakt de praktijk ervan deel uit van het UNESCO immaterieel erfgoed van de mensheid.

Eric Brinckmann, mede-beheerder van Het Lankheet vertelt tijdens deze lezing over het vloeilandschap in Nederland en specifiek over dat in Twente en op Het Lankheet. Hij laat zien dat deze historische praktijk eigenlijk heel eigentijds is: je kunt een teveel aan water effectief opslaan, je houdt het water langer vast, de bodemvitaliteit wordt erdoor verbeterd, er worden minder broeikasgassen uitgestoten en er wordt meer CO2 vastgehouden. Bovendien wordt de biodiversiteit versterkt. Kortom, tijd om dit waterfenomeen breder te gaan inzetten!

Vloeilandschap – een bijna vergeten geschiedenis als effectieve klimaatpraktijk

Adam

Maggie

Christie

Eric

Anna

Standard

guestList

Vereniging voor veldbiologie.

Samen genieten van de natuur staat voorop bij de leden van de KNNV Enschede. Je kunt dat op vele manieren doen: wandelen, excursie, studies, lezingen bijwonen, waarnemen en beleven, cursussen volgen en fotograferen. Het voordeel is dat er altijd mensen bij zijn die erg veel kennis hebben en die ook graag met je willen delen.
Kom gerust eens kijken en meedoen met één van de vele activiteiten in de natuur!
De KNNV Enschede werkt nauw samen met DeMuseumFabriek Enschede.

KNNV Enschede

0

30

Boomkikkers in de MuseumFabriek

Beekrombout – Buurserbeek

Winterkenmerken Ledeboerpark

Natuuravond – Insectenavond

Nestkasten Onderhoud – Vlijertse Meden

Excursie Paddenstoelen Stroink

Vogeltrek vanaf de Spotters Hill

Natuuravond – Insectenavond

Water – Lezing DMF

Vloeilandschap – een bijna vergeten geschiedenis als effectieve klimaatpraktijk

December

KNNV Enschede

0

30

Boomkikkers in de MuseumFabriek

Beekrombout – Buurserbeek

Winterkenmerken Ledeboerpark

Natuuravond – Insectenavond

Nestkasten Onderhoud – Vlijertse Meden

Excursie Paddenstoelen Stroink

Vogeltrek vanaf de Spotters Hill

Natuuravond – Insectenavond

Water – Lezing DMF

Vloeilandschap – een bijna vergeten geschiedenis als effectieve klimaatpraktijk

––

December