In Lunchpauze Poëzie*) bespreekt Wim van Til het werk dat in de achterliggende maand toegevoegd is aan de collectie van het PcN: nieuw werk van dichters, essayisten, redacteuren en samenstellers. In de editie van september zijn dat o.a. de jongste edities van De Parelduiker en MUGzine, debuten van Myriem El-Kaddouri en Marga Smeets, de tweede bundel van Oscar Tops en een speciale uitgave met gedichten van Mieke Schlamann.

Er is ook een gastdichter! Job Stufkens licht zijn jongste bundel toe, Daidalos' demonen en luchtkastelen.

U bent van harte welkom op 7 september a.s. tussen 12.00 en 13.30 uur. Neem gerust uw middagboterham mee, meepraten met volle mond is geoorloofd.

 Deze nieuwe aanwinsten zijn naderhand te raadplegen in een aparte boekenkast in het PcN.

Culture

Cultural

🎨 Cultural

Poëzie Centrum Nederland

Lunchpauze poëzie*

Marijke Hanegraaf heeft elke donderdagmiddag van 14.00 tot 17.00 uur spreekuur in het PcN. Tijdens het spreekuur neemt Marijke een op een je gedichten met je door.

Zij deed dit in 2013 en 2014 ook al toen zij stadsdichter van Nijmegen was, en in 2022 bleek opnieuw dat er voor dit spreekuur veel interesse bestaat.

Via spreekuurpcn@gmail.com maak je een afspraak voor 5, 12, 19 en 26 september.

In augustus is er geen spreekuur.

meer informatie: https://www.marijkehanegraaf.nl/

Poetry

Poëzie Spreekuur op donderdagmiddag

Carmien Michels (Leuven, 1990) is een veelgeprezen Belgische dichteres, auteur en performer, die opvalt door haar duidelijke, ritmische stijl en sociale engagement. Ze studeerde Woordkunst aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen. Tijdens die studie schreef ze de roman Wij zijn water, die haar afstudeerscriptie werd.

In 2016 wint ze het Nederlands en Europees Kampioenschap Poetry Slam en haalt ze brons op het Wereldkampioenschap in Parijs. Het brengt haar leven in een stroomversnelling. Sindsdien toert ze de wereld rond en ze werkt samen met tal van artiesten. Recensent Herbert Mouwen schrijft in Meander in 2018 over Carmien Michels: "Duidelijk is geworden dat ze bovenal een uitstekende slammer is. Haar poëzie moet vooral voorgedragen en beluisterd worden. Veel gedichten van haar zijn stromen van woorden, die met een persoonlijke dynamiek en toon vanaf het podium gebracht kunnen worden."

In 2017 komt haar poëziedebuut We komen van ver uit. Ze schrijft hierin over het ontkiemen van haar kunstenaarschap:

"In eender welke mal past
een jong dier
op de dramaschool leerde ik pingpongen
met de P’s van Dora

Pijn
Plezier
Persoonlijkheid
Perversie
Poëzie"

Recensent Willem Goedhart van Tzum gaat in 2019 dieper op de taalkundige inhoud van haar poëzie in met de woorden: “Michels houdt ervan om beelden te schetsen waarvan de metaforiek en symboliek steeds verder wordt verkend. Opvallend is dat ze hierin geen sluiers opwerpt om de betekenis te verhullen, maar de beeldspraak juist goed te volgen is en duidelijk maakt wat ze wil zeggen. Vaak handelt de poëzie van Carmien Michels over persoonlijke problematiek of de uitwassen van haar generatie. Af en toe maakt ze het speelveld breder en sluipt er politiek engagement in haar gedichten, wat niet vanzelfsprekend is voor alle hedendaagse podiumdichters. Het meest exemplarisch hiervoor is haar prachtige gedicht Het begon, waarin ze met elke strofe een vluchtverhaal van vluchtelingen door de eeuwen heen vertelt: van Syrische jongens in 2012 tot Rwandese vrouwen in 1994 en een Pools gezin in 1883, tot de oude Egyptenaren aan toe. Michels beschrijft migratie als een golfbeweging die de mens eigen is en ons met elkaar verbindt, zolang we elkaar de helpende hand bieden.”

Het stopt niet met Europa
die haar grenzen aan een stier met rode vlag verkocht
Het stopt niet met reddingsmissies als mensensmokkel afgeblaft
Het stopt niet met de haatkreet die op de volgende aanslag wacht
Het klopt niet de Middellandse Zee als massagraf.

Meest recent verscheen van haar hand de verhalenbundel Vaders die rouwen (2021), die de shortlists van de Biesheuvelprijs, de Fintro Literatuurprijs en de Boekenbon Literatuurprijs haalde, en werd bekroond met de Inktaap en de jury- en lezersprijs van BNG Bank Literatuurprijs 2022.

Ontmoet de dichter ... Carmien Michels op 14 september om 14.00 uur in het PcN.

meer informatie: https://www.poetryinternational.com/nl/poets-poems/poets/poet/102-30309_Michels

Performances

Ontmoet de Dichter … Carmien Michels

Een leuk aspect van de Poëziewandeling is dat elke gids de wandeling anders aanpakt. Deze maand hebben poëzieliefhebbers een buitenkans, want op 21 september zijn ze in de gelegenheid om met een gelauwerde dichteres mee te lopen. Marijke Hanegraaf is voormalig stadsdichter en won de Nijmeegse Literatuurprijs. Haar werk is op vele plekken in en rond Nijmegen te vinden.

De poëziewandeling, die elke laatste zaterdag van de maand vanaf het PcN plaatsvindt, komt op plekken waar zelfs rasechte Nijmegenaren nauwelijks bekend mee zijn. Verborgen in een van de kronkelige zijstraatjes van de historisch bewaard gebleven Lange Hezelstraat bevindt zich de Sint Jacobskapel, die rond 1400 gebouwd is als onderdeel van een gasthuis, dat inmiddels is verdwenen. Zelfs als je er in de buurt woont, zul je waarschijnlijk bekender zijn met de ‘Vogelhofje’, dat zich ernaast bevindt; een blinde muur met vele veelkleurige vogelhuisjes, waar vroeger nog veel gesteggel over is geweest.

Jacobsschelp op de deur van de kapel

Bij de deur van Sint-Jacobskapel, waarop een schelp bevestigd is uit het Noord-Spaanse bedevaartoord Santiago de Compostella, staan we even stil en is het tijd voor een gedicht van Marijke Hanegraaf. Het is een ideaal gedicht voor deze plaats. Hanegraaf heeft de voettocht van 2400 kilometer naar Santiago de Compostella zelf niet ondernomen. Wel liep ze de iets minder religieuze en vooral iets minder lange Walk of Wisdom. Dit is een pelgrimsroute van 136 kilometer rondom Nijmegen, niet verbonden aan een specifieke religie, maar geïnspireerd door de natuur.

Hierover schreef ze het gedicht Op een wandeling een woord. Het gedicht lijkt erover te gaan dat je als pelgrim de betrokkenheid, het ‘heilige gevoel’ en de concentratie niet altijd kunt vasthouden tijdens de uitputtingsslag, want je bent ook maar een mens. Op grappige wijze beschrijft ze de hersenspinsels en de observaties waaraan je tijdens zo’n ellenlange tocht niet ontkomt.

Op een wandeling een woord

Als ze zich halverwege de tocht bukt om de veters
van haar wandelschoenen aan te halen
valt haar een woord toe: mineraalaggregaat.

Dat het juist dit is. En hier, tussen water en weiden.
Al klinkt het licht, het komt uit de donkere
maakbaarheid van een wegdek op haar af.

Waarom niet cichorei, zo devoot blauw als die
naast het asfalt staat te bloeien, of desnoods loopvogel
had haar tred haar hoofd niet leeg kunnen houden?

Nu het er is, gaat het niet meer weg.
Ze is te moe om het te weerstaan, strekt haar benen
strekt het hele weerbarstige samenstel dat lichaam heet

en dat ze voedt met extra zink tegen verkoudheid
magnesium tegen spierkramp en geloof in de werking
van een rubelieten hangertje. Het woord loopt goed.

Marijke Hanegraaf

Uit sommige woorden kun je opmaken dat Hanegraaf een verleden heeft als analyste voor het farmaceutisch bedrijf Organon. Maar wil je weten wat ze werkelijk met het gedicht bedoelde? Je kunt het haar zelf vragen op 21 september. Om 11 uur start de wandeling vanuit het PcN.

De maandelijkse poëziewandeling wordt beurtelings verzorgd door Meja Spaargaren, Marijke Hanegraaf, Jan Verhoeven en Willeke Roerdinkholder. Elk van hen is op zijn/haar eigen manier verbonden met poëzie en de historische stad Nijmegen.

Aanmelden kan via poeziecentrumnederland@gmail.com

Ook is het mogelijk om onder begeleiding van een van de gidsen met een eigen groep de poëziewandeling te lopen. Hiervoor kun je contact opnemen met Jan Verhoeven, coördinator van de gidsen, via poeziecentrumnederland@gmail.com

Poëziewandeling Nijmegen

Vanaf woensdag 25 september 2024 verzorgt dichter en schrijfdocent Monica Boschman een cursus gedichten schrijven. Vijf bijeenkomsten op een inspirerende plek, tussen de bundels in het PcN.

Naar een hoger plan
De cursus is een stimulans om anders naar je eigen poëzie te kijken, nieuwe wegen te bewandelen en je gedichten naar een hoger plan te brengen. Zes woensdagmiddagen en de weken ertussen werk je aan eigen gedichten. De thema’s die bij jou horen, dienen zich aan in opdrachten en oefeningen. Vanuit je aantekeningen werk je verder. Beelden, ritme, rijm, witruimte, perspectief en enjambementen, het komt allemaal werkenderwijs aan bod. Soms wat theorie, maar vooral een ontdekkingstocht, samen met de andere deelnemers.

Taal loopt op het begrip vooruit
“De werkelijkheid laat zich niet vangen in taal. In elke poging raak je iets kwijt, tot je voorbij de taal gaat en de poëzie ontdekt. In gedichten vind je taal om jezelf en de wereld om je heen beter te begrijpen. Of jezelf in die wereld.” Dichter en schrijfdocent Monica Boschman ziet poëzie als een diepere taal, die vaak vooruitloopt op het begrip. Ze nodigt je uit je in deze taal - voorzichtig of ongebreideld - onder te dompelen en zo een gebaar te maken, in woorden. 

Praktisch
Er kunnen zes tot tien mensen deelnemen. De kosten zijn 90 euro.

Zes woensdagmiddagen van 14.30 -17.00 uur: 25 september, 2, 16 en 30 oktober, 13 en 27 november.

Aanmelden via: poeziecentrumnederland@gmail.com

Workshops

Cursus gedichten schrijven

Hannah Chris Lomans debuteerde eind 2023 met de bundel Een lichaam dragen. Deze bundel onderscheidt zich omdat deze vanuit een non-binaire genderidentiteit is geschreven, maar ook dieper gaat dan dat en universelere vraagstukken aanraakt. Vragen die meer mensen zichzelf stellen of waar ze mee worstelen. Wat houdt het in om een mens te zijn? Om een lichaam te bewonen en om te gaan de ongeschreven regels en verwachtingen die daarbij horen? Wat is de relatie van het lichaam waarmee je geboren bent en je geest, je gedachten?

Hannah Chris Lomans (1994) voelde zich lange tijd niet op zijn gemak op school, omdat Hannah niet kon zijn wie hen was. Hen vertelt in een interview op Vrijeschool.nl dat een klasgenoot zei dat Hannah Chris niet moest huilen, anders zouden hun klasgenoten hen gaan pesten. “Dat voelde onveilig.” In de loop der jaren kwam hen er langzaam achter dat hen trans was, vooral op de wat ‘hardere’ basisschool in Ridderkerk en de middelbare school toen Hannah Chris zich erg buitengesloten voelde.

Op de Vrije Hogeschool, waar men over het algemeen erg ruimdenkend is, kwam Hannah Chris uit de kast. Maar het gaf nog steeds het gevoel dat hen in ‘een cocon leefde’. Buiten die cocon wordt Hannah Chris Lomans ‘steeds weer geconfronteerd met onwetendheid en impliciete afwijzing’, óók van mensen die zich voordoen als ruimdenkend. “Het is boosmakend”, aldus Lomans in het interview met de Vrije Hogeschool. “Ervaringen van witte, cisgender, heteromannen worden als universeel gezien. Dat maakt machteloos. En alles wat daarbuiten valt, wordt gemarginaliseerd. Er is veel mis met hoe de media schrijven over transgender  en non-binaire mensen. Zeker de zogenaamde genderkritische stroming, die niets anders is dan onder welbespraaktheid verstopte transfobie.”

Een lichaam dragen is de debuutbundel, maar hun teksten verschenen onder meer in De Gids, nY, De Revisor en NRC Handelsblad. De bundel is volgens de website van uitgeverij de Bezige Bij ‘een zoektocht naar een onmogelijk gemaakte heelheid, een heelheid die in de buitenwereld geen bestaansruimte gegund wordt. Deze gedichten openen een landschap waar andere, eigenlijkere regels gelden. Een landschap dat soms troostend is, soms gevaarlijk, soms leeg, soms omvattend. Een lichaam beweegt zich door dat landschap en probeert het zich te verinnerlijken.’

Tijdens Het Betere Werk bespreekt een groepje een bundel die in het nieuws is geweest of op een andere manier actueel is. Ditmaal is Een lichaam dragen van Hanna Chris Lomans aan de beurt. Deelnemers kunnen zich hieronder via een e-mail aanmelden. Ter voorbereiding op de bijeenkomst krijgen zij één week van tevoren een digitaal dossier toegestuurd. Ook is deze bundel voor deelnemers te raadplegen in het PcN. Vraag ernaar bij de balie.

Het betere werk: Een lichaam dragen

Adam

Maggie

Christie

Eric

Anna

Standard

“De dichtkunst drukt het onvermogen uit om ons diepste zelf te verwoorden”
Anne Provoost